آیا میتوان در تاریکی تولیدات کشاورزی داشت ؟

طبق داده های سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد ، تقریبا نیمی از زمین های جهان (44 درصد) برای کشاورزی استفاده می شود که یک سوم آن به زمین های زراعی و دو سوم آن به چراگاه ها اختصاص دارد.

(رئیس موسسه تحقیقات آب و خاک ایران اعلام کرد تنها 10 درصد زمین‌های این کشور قابل کشت است)  این میزان زمین زیر کشت ،مساحت زیادی است که زمانی درختان در آن رشد می کرده  و این در حالی است که  باید به افزایش تولید مواد غذایی  برای خدمت به جمعیت رو به رشد جهانی نیز فکر کرد .

البته ممکن است راهی برای صرفه جویی در زمین های کشاورزی پیدا شود ؟  و در عین حال روشی برای  رشد تولید  مواد غذایی وجود داشته باشد،  علم بسیار جالبی در حال به وجود آمدن است به نام  “کشاورزی الکتریکی”

بله، به همان اندازه که به نظر می رسد آینده نگرانه و نو گرایانه است.  «کشاورزی الکتریکی» کاری نسبتاً منحصر به فرد است . در این روش فتوسنتز افزایش پیدا میکند و به این ترتیب گیاهان نور خورشید را به انرژی بیشتری تبدیل می‌کند و میتواند نور خورشید را با یک واکنش شیمیایی  جایگزین ‌کند تا دی اکسید کربن را به طور مؤثرتری به یک مولکول آلی تبدیل کند البته لازم است گیاهان برای این منظور  مهندسی ژنتیکی شود . این روش به گیاهان اجازه می دهد تا در تاریکی کامل بدون نیاز به نورخورشید مثلا در یک زیر زمین ، رشد کند .نکته مهم این است که با این روش ، فرایند  جهانی تولید غذا برای همیشه تغیر میکند .و هر کس میتواند درون خانه خود و یا زیر زمین با استفاده از پک های مخصوص مواد غذایی خود را تولید کند .درست مانند یک بسته نودل که داخل ماکرو فر گذاشته و بعد از چند ثانیه به غذایی قابل خوردن تبدیل میگردد

الکترو کشاورزی چیست؟

به عبارت ساده تر، کشاورزی الکتریکی یک روش جایگزین برای رشد محصول است که مستلزم نور مستقیم خورشید نیست.

رابرت جینکرسون از دانشگاه کالیفرنیا در ریورساید می‌گوید: «اگر دیگر نیازی به رشد گیاهان با نور خورشید نداریم، می‌توانیم کشاورزی را از محیط طبیعی جدا کنیم و غذا را در محیط‌های سرپوشیده و کنترل‌شده پرورش دهیم.  و همچنیم میگوید ، من فکر می کنم که ما باید کشاورزی را به مرحله بعدی فناوری سوق دهیم و تولید آن به روشی کنترل شده و جدا از طبیعت و کاملا صنعتی  انجام دهیم ..”

الکترو کشاورزی چگونه کار می کند؟

در روش  الکتروکشاورزی کار با قرار دادن صفحات خورشیدی روی بام و یا نزدیک ساختمان‌ها  که تشعشعات خورشید را جذب می‌کنند شروع شده ، و سپس برای ایجاد واکنش شیمیایی بین دی‌اکسید کربن و آب استفاده می‌شود وتولید استات شروع میشود و  مولکولی شبیه اسید استیک، که جزء اصلی سرکه است تولید شده و سپس از آن برای رشد گیاهان در محیط هیدروپونیک استفاده می شود.

فنگ جیائو، الکتروشیمیدان در دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس میگوید : “هدف این فرآیند جدید تلاش برای افزایش کارایی فتوسنتز است.” “در حال حاضر، ما در حدود 4 درصد راندمان ایجاد کرده ایم، که در حال حاضر چهار برابر بیشتر از فتوسنتز طبیعی گیاهان است، و چون همه چیز با این روش کارآمدتر است، ردپا و تولیدCO2 مرتبط با تولید غذا بسیار کمتر  می شود.”

با این حال، این روش بر گیاهان اصلاح شده ژنتیکی که استات می خورند متکی است. و برای وادار کردن گیاهان به خوردن استات، آنها در حال حاضر از روشی استفاده می کنند که به گیاهان جوانه زن اجازه می دهد مواد غذایی ذخیره شده در دانه ها را تجزیه کنند، که به طور طبیعی در طول فتوسنتز فعال نیست. اما، همانطور که جینکرسون اشاره کرد، «امروزه می‌توان قارچ‌ها و مخمرها و جلبک‌ها را به این شکل پرورش داد، بنابراین  این برنامه‌ها می‌توانند ابتدا تجاری شوند و گیاهان بعداً در خط تولید قرار ‌گیرند.»  تلاش برای انجام این کار مانند این است که “این مسیر را در گیاهان بالغ بازگردانیم و توانایی بومی آنها برای استفاده از استات را دوباره بیدار کنیم… این مشابه عدم تحمل لاکتوز در انسان است –  نوزاد می تواند لاکتوز موجود در شیر را هضم کند، اما برای بسیاری از افراد بالغ  این مسیر زمانی که بزرگ می شوند بسته می شود. این همان ایده است، بیدار کردن توانایی که قبلا وجود داشته ولی این بار در گیاهان .

چگونه می توان کشاورزی الکتریکی را اجرا کرد؟

همه این فناوری هنوز در مرحله آزمایشی است، بنابراین تولید آن در مقیاس بزرگ هنوز مقداری زود است.  تیم های تحقیقاتی  ابتدا بر روی آزمایش روش‌ها با گوجه‌فرنگی و کاهو متمرکز شده اند، سپس روی محصولات «پر کالری» مانند سیب‌زمینی شیرین و غلات تمرکز خواهد کرد.

برای گیاهان،  هنوز در مرحله تحقیق و توسعه هستند تا آنها را وادار کنند از استات به عنوان منبع کربن خود استفاده کند، زیرا گیاهان برای رشد به این روش تکامل نیافته ، این روش بسیار در حال پیشرفت است .و امید است که با توجه به گرفتاریهای مربوط به آب  و خاک در ایران این روش در کشور مان هم توسعه پیدا کند .

با کشاورزی الکتریکی  چه میزان میتوان از تبدیل شدن زمینها به مزارع کشاورزی جلوگیری کرد ؟

باز هم، این فناوری آینده است و برای شروع به سرمایه گذاری جدی نیاز دارد، اما مزایای آن – حداقل به صورت فرضی – نجومی و بسیار بالا است و ارزش افزوده بسیار زیادی خواهد داشت .

گل آذین محاسبه کرده ، که اگر عرضه غذا از طریق کشاورزی الکتریکی در ایران انجام شود ، استفاده از زمین می‌تواند تا 75 درصد کاهش یابد و در عین حال زنجیره‌های تأمین مواد غذایی را با تمرکززدایی از تولید مواد غذایی ساده‌تر کند دور ریز را بسیار کاهش دهد و استفاده از آب را تا حدود 80 درصد کاهش دهد .. این به معنای آزادسازی  زمین از جنگل زدایی و قرار دادن مزارع عمودی در محیط های شهری، کاهش بیشتر  کربن از طریق کاهش نیاز به حمل و نقل  است. حتی می‌توان آن را در بیابان‌ها پیاده‌سازی کرد و روزی در فضای بیرونی از آن استفاده کرد. و مهمتر از همه،  سیستم کشاورزی الکتریکی جهش قیمت مواد غذایی را با “ایجاد یک سیستم غذایی در یک محیط کنترل شده که کمتر مستعد ابتلا به آب و هوای شدید، خشکسالی، و سیل به دلیل تغییرات سریع آب و هوا است” از بین ببرد.

این یک روش موثر برای کاهش نیاز انسان به زمین و محیط زیست برای تولید مواد غذایی خواهد بود وفشار بسیار عظیم کشاورزی سنتی را از دوش طبیعت برخواهد داشت .

زمان آن رسیده تا کشاورزی  و تولید مواد غذایی براحتی  در محیطهای دربسته و در ماشینهای صنعتی بدون نیاز به آفت کشها و سموم انجام شود .

گلخانه گل آذین در این نوشتار سعی کرده است تا دیگاه جوانان عزیز را به مقولات جدید کشاورزی الکتریکی  و کشاورزی آپارتمانی باز کرده و آنها را به سمت تحقیق و آزمایش فعالیتهای اینچنینی سوق دهد .

امید وارم در سرزمین ما نیز دانشمندان و صنعتگران و حتی کشاورزان ایده های معطوف به تکنولوژی را دنبال و گامی در جهت ترمیم محیط زیست برداشته شود .

نویسنده / گردآوری : اسماعیل دارا

اذر 1403